Sinematografi Ne Demek? Sinematografik Öğeler Nelerdir?

Dünyanın son yüz yılını büyük ölçüde etkileyen, dönüştüren ve yedinci sanat olarak tartışmalara yol açan sinema, görsel ve işitsel unsurların birleşiminden oluşmaktadır. Sinematografi, günümüzde sinemayı oluşturan tüm parçaların belli bir düzen içerisinde bir araya gelmesini sağlayan biçimi ifade etmektedir. Bu yazımızda sizler için “sinematografi ne demek? Sinematografik unsurlar nelerdir?Sorularınızı detaylı bir şekilde cevaplayacağız. Öncelikle sinematografinin tanımına bakalım.

Sinematografinin Tanımı

Sinemanın teknik unsurlarının belli bir plan dahilinde uygulanması sinematografi ne demektir sorusunun en basit yanıtıdır. Sinematografi, Yunanca hareket anlamına gelen “kine” ve yazı anlamına gelen “graphos” sözcüklerinden oluşur. Sinematografi temel olarak bir görüntü oluşturulurken kamera ve ışık sisteminin belirli koşullara göre seçilip birleştirilmesini sağlayan bir teknik olarak tanımlanmaktadır. Teknik olarak fotoğrafa dayanan sinematografi, sinemanın gelişmesiyle birlikte sayısız yeni biçimlerle renklenmiştir. Bu nedenle günümüzde sinematografi daha geniş bir alana yayılmıştır. Zaman içerisinde makyaj, görsel efektler ve kurgu yöntemleri gibi onlarca farklı yenilik, sinematografinin teknik açıdan kapsamlı hale gelmesini sağlamıştır.

Sinematografi Tarihi

Eadweard MuybridgeSinematografinin geçmişi, 19. yüzyılın başında geliştirilmeye başlanan, ışığa duyarlı malzemeler üzerine görüntü kaydetme çalışmalarına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Bu çalışmalar, 1972 yılında Stanford Üniversitesi'nin kurucusu Leland Stanford'un iddiası üzerine Eadweard Muybridge tarafından yaptırılan bir fotoğraf çekimi sayesinde hareketli görüntüyü ortaya çıkardı. Bunun üzerine Muybridge, atın koşu yoluna yerleştirdiği 12 kamerayla atın yoldaki koşusunu saniye saniye fotoğrafladı. Söz konusu atın aynı anda dört ayağıyla havada durabildiği kanıtlanmıştır. Ayrıca yan yana konulduğunda hareket oluşturan ve hızla akan, atın koşusunu tasvir eden bu çekimler “hareketli görüntü” fikrini doğurmuştur. Daha sonra Louis ve Augustus Lumiere kardeşler hareketli görüntüleri kaydedebilen ilk kamera sistemini icat ettiler.

Sinematografiyi Oluşturan Temel Unsurlar

Çekim planları, kurgu, ışıklandırma ve sanat yönetimi gibi unsurlar aynı zamanda sinematografi ne anlama geliyor sorusunun da cevabıdır. Sinematografi, kamera seçimi ve ışık seçiminin yanı sıra, günümüzde filmi oluşturan tüm unsurları belirli parçalara ayırıyor. Bir sinema yapımının oluşturulmasında filmin kurgu yönteminden çekim planlarına kadar tüm faktörler belli bir sistem içerisinde ele alınır. Buna göre sinematografik unsurları bu faktörler üzerinden inceleyebiliriz. Sinematografik yapı içerisinde değerlendirebileceğimiz temel unsurları şu şekilde sıralayabiliriz: Çekim Planları, Kurgu Yöntemleri, Işıklandırma, Sanat Yönetimi, Yukarıda sıraladığımız unsurların her biri sinematografik yapının oluşturulmasında büyük önem taşımaktadır. Bu unsurlar belirli formlara ve çalışma bölümlerine ayrılmıştır. Bir filmin sinematografik açıdan bugünkü dramatik yapısına ulaşması bu şekilde mümkündür. Bu unsurları daha iyi tanımak için her birini alt başlıklarıyla ele alacağız.

Çekim Planları

Çekim planı: Temel olarak resim sanatının bir ölçüde geliştirdiği görsel kompozisyon ve kadraj sistemi, fotoğraf ve sinemada da önemli bir yere sahiptir. Sinemada öykünün işlenmesinde dikkate alınan temel konulardan biri çerçevede neyin görülüp görülemeyeceğidir. Ayrıca çerçeve içindeki hareketler ve yönelimler de çok önemlidir. Çekim planları bu kompozisyonları oluşturmak için kalıplaşmış yöntemler sunar. Kameranın ve çekilen nesnenin konumu insan vücuduna göre şekillenmektedir. Çekim sırasında verilecek mesaj, hikaye ve dramatik yapı, çekim planlarını oluşturan en önemli verileri sağlar. Buna göre en doğru kadraj seçilerek kameranın konumu ayarlanır. Çekim planlarını şu şekilde sıralayabiliriz: Uzun Plan: Sahnenin derinlemesine bir portresini sunan bu yöntemde, belirli bir nesne mümkün olan en uzak noktadan çekilir. Bu özellikle yerleri tanımak için uygulanabilir bir yöntemdir. Genellikle ilk sahnelerde mekanları tanıtmak için kullanılır. Genel PlanGenel plan, sahnede geniş bir alanın görüntülenmesi için kullanılır. Bir ortamdaki tüm nesnelerin aynı değere sahip olduğu sahnelerde genel çekimlerin kullanımı yaygındır. Uzak atışla benzer özelliklere sahiptir. Tam Boy Plan: Filmdeki nesnenin veya karakterin tam boyutta görüldüğü plandır. Bu planda kostüm bütünlüğü, hareket, mekan ve karakter gösterimi arasındaki aksiyon sürecinin etkili bir şekilde anlaşılmasını sağlar. Temel olarak ayak boşluğu ve baş boşluğuna dikkat edilir. Ayrıca aksiyona göre izleme boşluğu da yerleştirilebilir. Diz Planı: Kovboy filmlerinde belden dize kadar taşınan silahın detayına dikkat çekmek için kullanılan bu yönteme Amerikan vuruşu da denir. Bel Planı: Orta atış olarak da bilinen bel çekimi, özellikle bir karakteri yankısından tanımak için kullanılan bir yöntemdir. İkili diyalog sahnelerinde sıklıkla kullanılabilir. Göğüs Planı. Göğüs vuruşu çok fazla kullanılmayan yöntemlerden biri olsa da karaktere daha odaklanmış bir bakış açısı kazandırır. Omuz Planı. Omuz başlarının da çerçeveye dahil edildiği yakın çekim yöntemidir. Dramatik anlamda karakteri daha etkili hale getiren yöntemlerden biridir. Yakın çekim ve yakın çekim olarak da adlandırılan Kafa Planı, karakterin tam yüz ifadeleri ve mimikleriyle mesaj verdiği durumlarda kullanılır. Detay Planı: Aşırı yakın çekim ve çok yakın çekim olarak da anılır. Bu yöntem kısmi nesne gösterimi için kullanılır. Örneğin değerli bir yüzük için takıldığı parmağa zoom yapılarak ya da burun kemiğinin kırılması durumunda buruna zoom yapılarak elde edilebilir.

Düzenleme Yöntemleri

Kurgu Kurgu yöntemleri, farklı çekim yöntemlerine ve film yapılarına göre değişen ve filmdeki parçaların anlamlı bir şekilde düzenlenmesine hizmet eden çeşitli sıralama biçimleridir. Bu formlar kullanılan teknolojiye göre ikiye ayrılmaktadır. Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:Doğrusal Boğaz: Doğrusal düzenleme olarak da adlandırılan doğrusal düzenleme, genellikle analog sistemle çekilen ve kaydedilen görüntülerin baştan sona belirli bir sıraya göre düzenlenmesiyle uygulanır. Bu yöntemde kurguya sonradan müdahale etmek oldukça zordur.Doğrusal olmayan Kurgu: Doğrusal olmayan düzenleme genellikle dijital çekimlerle bilgisayarda düzenlemeyi içerir. Bu yöntemde kurgu üzerinde istenilen değişiklik yapılabilmektedir. Eisenstein'ın Düzenleme Yöntemleri Yukarıda ele aldığımız her iki yöntemin de kendine özgü kullanım dinamikleri vardır. Ayrıca kurgunun dramatik yapıya etkisine göre farklı kurgu yöntemleri de bulunmaktadır. Bu alanda önemli çalışmalara imza atan Rus yönetmen Sergei Eisenstein, kurgu yöntemlerini disiplinine göre beş farklı gruba ayırıyor. Bunlar: Metrik Düzenleme (Metrik Düzenleme), Tonal Düzenleme (Ritmik Düzenleme), Ritmik Düzenleme (Ritmik Düzenleme), Overtonal Düzenleme (Overtonal Düzenleme), Entelektüel Düzenleme, En Çok Kullanılan Düzenlemedir. Türler: Geleneksel hale gelen belirli düzenleme yöntemleri vardır. Kurgu temelde “giriş – geliştirme – düğümleme – çözüm” şeklinde düz bir akış izliyor. Kurgu yöntemleri hikâyenin anlatım tarzına ve tercihine göre farklı kullanım olanaklarına sahiptir. Sık kullanılan düzenleme yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz: Düz Düzenleme, Çapraz Düzenleme, Jump Düzenleme, Biçimsel Düzenleme.

Aydınlatma

Aydınlatma Işık, fotoğrafta ve geleneksel resimde olduğu gibi sinemada da baskın bir faktördür. Görüntüyü yansıtmak için en temel ihtiyacı karşılayan ışık, kullanılan farklı yöntemlerle üretilen filmin sinematografik yapısını büyük ölçüde oluşturur. Genel olarak nesnelerin ekrandaki yansıması için ayrıntılı ışık kullanılması gerekir. Ana ışık kaynağı başta olmak üzere dolgu ve arka plan ışıkları gibi destekleyici unsurlarla etkili bir aydınlatma sağlamak mümkündür. Aydınlatma için kullanılan kaynakları şu şekilde sıralayabiliriz:Tuş Işığı: Ana ışık kaynağı olarak kullanılan bu kaynak en yüksek celvin değerine sahiptir. Anahtar ışık nesnenin belirli noktalarında koyu gölgeler bırakır.Işık Doldur: Anahtar ışık kullanılarak oluşturulan gölgeler dolgu ışığıyla dengelenir. Bu ışık kaynağı sayesinde nesnelerin etrafındaki gölgelerin yumuşatılması ve görüntüdeki kontrastın dengelenmesi mümkün oluyor.Arka Işık/Arka Işık: Nesnenin arkasından 45 derecelik açıyla kullanılan bu ışık, nesneyi dekordan ayırmak için kullanılır ve yukarıdan aşağıya doğru konumlandırılır.Arka Plan Işığı: Nesnenin veya nesnenin arkasındaki fon perdesinin aydınlatılmasıyla uygulanır. Arka plan ışığı özellikle vurgulanmak istenen objelerin üzerine yansıtılır.

Sanat Yönetimi

Sanat yönetimi Sinematografinin en önemli kısımlarından biri, öğelerin sahneye mükemmel şekilde yerleştirilmesidir. İnsan duyularına hitap etmek amacıyla yaratılan sinematografik ürünlerde estetik kaygı büyük oranda sanat eserleri üzerinden kendini göstermektedir. Sanat yönetimi kapsamında makyajdan dekorasyona kadar pek çok unsur özenle üretilip sahneye yerleştiriliyor. Sanatsal eserlerin sinematografideki karşılığını şu maddelere göre sınıflandırabiliriz: Dekorasyon tasarımı, Kostüm tasarımı, Saç/makyaj tasarımı, Sinematografi, sanatsal bir eserin yaratılmasının temel bileşenlerini, en etkili şekilde yapılmasını sağlayan belirli kural ve malzemeleri sınıflandırarak sunar. Sinema eserlerinde görsel ve işitsel öğelerin kullanımı. Bu bileşenler, filmin hazırlanması sırasında ve vizyona girdikten sonra incelemeler için işaretleyici olarak kullanılabilir. Sinemaseverlerin keyifle izleyeceği filmlerin listesi: Orta Çağ Filmleri