Bibliyografya Nedir? Bibliyografya Nasıl Yazılır?

Bibliyografya kelimesi Yunanca kökenli olup dilimize oradan geçmiştir. Kelimenin kökeni Yunanca kitap anlamına gelen “biblios” ve yazı anlamına gelen “grapho” sözcüklerinden oluşmaktadır. İki kelimenin anlamları birleştirildiğinde bibliyografya “kitaplar hakkında yazı yazmak” olarak ifade edilebilir. Bibliyografya, herhangi bir konuda daha önce yapılmış araştırma ve eserlerin tamamından oluşur. “Bibliyografya nedir? Bibliyografya nasıl yazılır?Bu soruların cevaplarını yazımızda detaylı bir şekilde anlatarak sizlerle paylaşmak istiyoruz.

Bibliyografya Nedir?

Bibliyografya, akademik bir hedefe ulaşmak için kitapların ve kültürel nesnelerin incelenmesini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bibliyografya, basılı eserlerin kullanımı ve dağıtımı ile belirli konulardaki eserlerin derlenmesi, incelenmesi ve takibi amacıyla ortaya çıkmıştır. Kısaca okuyucuya sunulan bibliyografya olarak da adlandırılabilir. Bibliyografya, herhangi bir konuda bugüne kadar yayınlanmış yayınların listesi olarak tanımlanır. Bu yayınlar arasında şunları sıralayabiliriz: Kaynakçayı oluşturan listede şu bilgiler yer almaktadır: Yazar ve çevirmen bilgileri Adı, Cilt ve basım kayıtları, Basım yılı ve yeri, Basılan kitap evi, Sayfa sayısı. . Bibliyografya, bilim, sanat gibi fikir eserlerinin belli bir düzen içinde ve tek bir liste halinde toplanması olarak da tanımlanabilir. Örnek olarak verilebilecek Katip Çelebi'nin yazdığı “Keşfü'z-Zunun” adlı bibliyografya 15.000'e yakın kitap hakkında bilgi içermektedir. Yakın döneme ait bibliyografya örnekleri de verilebilir. Türkiye Makaleleri Bibliyografyası ve Cumhuriyet Dönemi Makaleler Bibliyografyası günümüz bibliyografyalarına örnek olarak gösterilebilir.

Bibliyografya Nasıl Yazılır?

Kaynakça yazımında belirli bilgilerin yer alması zorunludur. Kitaplar için bibliyografya yazmaya kitabın adıyla başlanır. Daha sonra sırasıyla şu konular sıralanmıştır: Yazarın adı Konu Bölümler Cilt numaraları Baskı numaraları Basım yeri Yayınlandığı yıl Sayfa sayısı Kültür Bakanlığı tarafından verilen ISBN kodu Eserin büyüklüğü Fiyat Resimli olup olmadığı Seri basım Nitelikleri Makalelerin bibliyografyası yazılırken farklı bir sıra izlenir. Makalelere kaynakça yazarken yazarın soyadıyla başlanır. Daha sonra sırasıyla; Yazar adı, Makale adı, İçinde yer aldığı kitap adı, Basım yeri, Seri sayısı, Basım yeri, Yayın yılı, Makalenin bulunduğu sayfalar, İşin boyutu. Bibliyografya yazabilmek için belli bir bilgi birikimine sahip olmanız gerekir. Hazırlanan bibliyografyalar sayesinde eseri hazırlarken kullanılan kaynakları öğrenmek mümkündür. Bibliyografya Nedir? Yazımızı beğendiyseniz Kitap Bakımı yazımızı okuyarak kitap temizliği hakkında da bilgi alabilirsiniz.

Kaynakça Türleri

Bibliyografya dört ana başlıkta incelenir. Kütüphanecilikle de etkileşim içinde olan bibliyografya; Amaçlarına, yapım yöntemlerine ve organizasyonlarına göre farklılık gösterirler. Bu faktörlerden kaynaklanan farklılıklar içerik, zaman ve ele alınma şekli olarak sınıflandırılabilir. Ortaya çıkan bibliyografya türlerini ana başlıklar ve alt başlıklar halinde incelersek 4 ana tür altında 12 alt tür görebiliriz. Bu bibliyografya türlerini başlıklar halinde inceleyelim.

Nitelikleri Bakımından Bibliyografya (Nitelikler)

Bibliyografyalar mahiyetlerine göre üçe ayrılır:Basit Kaynakçalar: Söz konusu eserden yalnızca belirli kriterleri karşılayan alıntıları içerir.Analitik Kaynakçalar: İlgili eserlerin künyelerinin yanı sıra içeriklerine ilişkin detaylar da bulunmaktadır.Eleştirel Kaynakçalar: Bu türlerde ilgili eserlerin organizasyonu ve içeriği değerlendirilir.

Zaman Açısından Kaynakça

Bibliyografyalar zaman açısından iki türlüdür:Eksik Bibliyografyalar: Bu türde belirli tarih aralıklarında veya belirli bir tarihe kadar yayımlanmış eserler bulunmaktadır.Periyodik Bibliyografyalar: Bu türde belirli konularda yayımlanan süreli eserler ele alınır.

Düzenleme Bakımından Kaynakça

Organizasyonlarına göre dört tür bibliyografya vardır:Alfabetik Kaynakça: Eserlerin yazarı belli ise eserler, yazar isimlerine göre, anonim eserler ise kitap ismine göre ele alınır.Sistematik Bibliyografyalar: Bu tür eserler konularına göre düzenlenmiştir.Kronolojik Kaynakçalar: Bu türde ilgili eserler yayınlanma tarihlerine veya söz konusu konunun gerçekleşme tarihlerine göre listelenir.Vurgu ve Başlık Kelimelerine Göre Bibliyografyalar: Eserler, ilgili eserlerden alınan vurgu ve başlık sözcüklerine göre alfabetik olarak düzenlenmiştir.

Kapsam Açısından Kaynakça

Bibliyografya içeriği bakımından dört türe ayrılır:Ulusal Bibliyografyalar: Bu türde belirli bir millet, ülke veya dilde yayımlanan eserler ele alınır.Uluslararası Kaynakçalar: Milliyet ve dil faktörüne bakılmaksızın yayınlanan eserler değerlendirmeye alınır.Genel Kaynakçalar: Tüm konulardaki çalışmaları içerir.Özel Kaynakçalar: Tek bir konuda veya ilgili konularda yayınlanmış eserler bulunmaktadır. Özel bibliyografyalar kişi ve yer bibliyografyaları olmak üzere ikiye ayrılır. Kişisel bibliyografyalar bir veya daha fazla kişiye ait eserleri içerir. Yer bibliyografyaları ise ilgili eserde ele alınan mekânla ilgili coğrafi, kültürel, yaşam tarzı ve benzeri konuları ele alır.