Şüphecilik ile dogmatizmin bilgi anlayışı arasındaki fark, temelde bilgiye ulaşmada birbirine tamamen zıt yöntemlere sahip olmalarıdır. Bu noktada şüpheciler kesin bilgiye insan aklıyla ulaşılamayacağını söylemekte ve bilgiye ulaşma sürecinin incelenmesi gerektiğini savunmaktadırlar. Dogmatizm ise önceden elde edilmiş ve insanı hakikate götürecek a priori ilkelerden ve bu ilkelerin kesinliğinden söz eder. Şüpheciler bilgiden şüphe edilmesi gerektiğini savunuyorlar. Çünkü onlara göre kesin ve doğru bilgiye ulaşmak imkansızdır. Şüpheciler aynı zamanda genel kabul görmüş bilginin varlığını da reddederler. Şüpheciler, insanların her şeyin ölçüsü olduğunu ve bilginin öznel ve değişken olduğunu savunuyorlar. En önemli şüpheci filozoflar arasında Protagoras ve Descartes vardır. Dogmatizm ise insan aklının gerçeğe, yani değişmez ve varlığı tartışılmaz bilgi ve değerlere ulaşabileceğini savunur. Dogmatizmin savunucuları şüphecilerden farklı olarak genel ve evrensel bilginin varlığını kabul ederler. Dogmatizmde bilginin Tanrı'dan geldiği savunulur. Dogmatik filozofların en önemlileri arasında Sokrates, Platon ve Aristoteles bulunmaktadır. Gelin bu iki felsefi görüşün detaylarına inelim ve şüphecilik ile dogmatizmin bilgi anlayışı arasındaki farkları daha net görelim.
Şüphecilik Nedir?
Şüphecilik kesin bilginin imkânsızlığını savunur. Şüphecilik aynı zamanda şüphecilik ve şüphecilik olarak da bilinir. Genel kabul görmüş bilginin insanlar için imkânsız olduğunu savunan harekete şüphecilik denir. Kısaca söylemek gerekirse kesin bilginin imkansızlığını savunan harekettir. Şüphecilik akımının önde gelen filozofları arasında Piron, Timon, Arkesilaos ve Carneades yer alır. Günümüzde şüphecilik kavramı, yerleşik görüşlerden şüphe etme eğilimini ifade etmek için kullanılmaktadır. Aynı zamanda genellikle insanlara veya fikirlere güvenemeyen kişileri tanımlamak için de kullanılır. Bu bağlamda şüphecilik, birçok insanın benimsediği fikirleri test etmek veya incelemek için kullanılan açık fikirli bir eğilimdir. Her ne kadar şüphecilik safdilliğe karşı faydalı bir yöntem olsa da bazen şüphecilik her şey hakkında gereksiz şüpheye dönüşebilir. Felsefede şüpheciliğin iyi ya da kötü olmanın yanı sıra farklı anlamları da vardır. Şüphecilik hakkında daha fazla bilgi için: Şüphecilik Nedir? Septizmin Temsilcileri Kimlerdir?
Dogmatizm nedir?
Tüm metafizik öğretiler dogmatik öğretilerdir. Ele alınması gereken iki farklı dogmatizm türü vardır. Dogmatizm, her şeyden önce, hiçbir delil aramadan, incelemeden, dinin veya otoritelerin ileri sürdüğü fikirleri bilgi sayan anlayış anlamına gelir. Dogmatizm aynı zamanda bilginin imkânı söz konusu olduğunda bilginin mutlaka mümkün olduğunu savunur. Ancak insanların gerçek bilgiye kesin olarak ulaşabileceklerini de söylüyor. Temelde skolastik bir anlayış olan dogmatizm, günümüzde değişim ve gelişmeyi mümkün kılan öğreti ve anlayışları sınıflandırmaktadır. Özellikle metafizik öğretilerin tümü dogmatik öğretilerdir. Felsefi bir atmosferde yaşayan şüpheciler, kendileri gibi düşünmeyen filozofları dogmatik olarak adlandırmışlardır. Bu nedenle şüpheciliğe karşı olan ve bilginin mümkün olduğunu savunan akıma dogmatik denir. Genel olarak dogmatik kavramı aynı zamanda bazı öğretilere en ufak bir eleştiriye ve kişisel eğilime maruz kalmadan körü körüne inanmak olarak da tanımlanmaktadır. Ancak epistemolojide insan aklının kendi varlığı ve nedenleri hakkında objektif bilgiye sahip olabileceğini savunan felsefi akım dogmatizmdir. Dogmatik felsefe hakkında daha fazla ayrıntı için: Dogmatik Nedir? Felsefe Dogmatik midir?
Kime Dogmatik Denir?
Deney alanı dışındaki tüm kavramlar dogmatiktir. Felsefe alanında bilginin mümkün olduğunu savunan kişilere dogmatik denir. Dogmatik kelimesi günlük dilde bir fikrin körü körüne savunulması olarak değerlendirilebilir. Bunun dışında felsefi anlamda dogmatik kelimesi, insan aklının varlıklar hakkında doğru ve kesin bilgiye ulaşabilmesi anlamına gelir. Felsefi anlamda dogmatik kişiler, insandan bağımsız olarak var olan gerçekliğin bilgisine ulaşılabileceğini savunurlar. Dogmatik insanların bilginin kaynağı konusunda da farklı görüşleri vardır. Bu farklı görüşlere bir örnek vermek gerekirse: SebepDeneyHem akıl hem de deneySezgiOlguKullanımDogmatistlerin bilginin kaynağı konusunda farklı görüşlere sahip olması, dogmatizm kavramı hakkında da farklı tartışmaların ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Dogmatik Düşünürler ve Görüşler
Thales dogmatizmi savunan en önemli filozoflardan biridir. Dogmatizmi savunan en önemli filozoflar arasında Thales, Anaximenes ve Anaximander gibi antik çağ filozofları yer almaktadır. Bu filozofların en büyük ortak noktası bildiklerimizin ve duyduklarımızın dışında hiçbir gerçeği kabul etmemeleridir. Bu nedenle bu filozoflara dogmatik filozoflar adı verilir. Örnek vermek gerekirse Thales evrenin ana maddesinin su olduğunu savundu. Dogmatik insanlar fikirlerinin tartışmasız doğru olduğunu kabul ederler. Bu nedenle deney ve araştırmayı reddederler.
Bir yanıt bırakın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.